Friese woorden of gezegden: als je helemaal niet uit een Friese provincie komt of een Friese familie hebt, ken je er waarschijnlijk nog niet veel. Er zijn echter ook meerdere uitspraken die u zelfs als Nederlander zult herkennen.

Hieronder staan enkele voorbeelden van Friese woorden die je vast wel herkent. Zo niet, dan is het alsnog mogelijk om basiskennis van de Friese taal op te doen. Dit kan erg handig zijn als je de provincie wilt bezoeken. Misschien begrijpt u een beetje waar de Friezen het over hebben. Bekende Friese gezegden “It kin net” Als de Friezen verkondigen dat iets niet kan, zeggen ze vaak 

Populaire Friese woorden

“It kin net”. Als Nederlander zou je in eerste instantie waarschijnlijk denken dat alles mogelijk is. Maar het Friese woord “net” betekent “niet”. Als ze dat zeggen, zeggen ze eigenlijk “kan niet”. Deze Friese claim werd in Nederland bekend door de advertentie van Sonnema Beerenburg. Meer informatie over deze drank vindt u bij Friese producten of in Museum Boomsma Beerenburger.

Goedemorgen! Een ander bekend Fries gezegde werd vele jaren geleden gezegd door een Friese weerman. Elke dag aan het einde van zijn weerbericht beëindigde hij de show, vaak met het publiek, met de bekende woorden: “Oant Moarn!” Op de achterkant zei hij altijd in het Nederlands wat die Friese woorden betekenen: “Met andere woorden, tot morgen.” Vrijwel iedere Nederlander weet inmiddels waarschijnlijk dat “Oant Moarn” Fries is en “Homsen” betekent. Oant Sjen Dit woord komt vaak voor op plaatsnaamlabels. Vertrekt u het dorp naar Friesland? Dan ben je vast de Friese woorden

“Oant Sjen” tegengekomen. Als je al weet dat Oant een Fries woord is, hoef je alleen maar te weten wat Sjen betekent. Het woord “Sjen” lijkt op het woord “Sjoch” wat zien betekent. Oant Sjen betekent dus “tot ziens”Zeg je liever tot ziens? Dan zeg je: “Oant Gau”.

Nije Dei. Als de Friezen over een nieuwe dag praten, spreken ze die uit als Nije Dei. Dit gezegde ken je waarschijnlijk van de band “De Kast”.

Sjoelen. Nog een woord dat iedere Nederlander bekend in de oren klinkt. Vrijwel iedere Nederlander weet wat een sjoelbak is of heeft er weleens van gehoord. Shuffleboard is een spel dat je speelt met ronde platte schuifstenen en een houten sjoelbak. Maar wist je ook dat het woord “Sjoelen” eigenlijk van oorsprong een Fries woord is voor “glijbaan”?

Friesland Boppe! Wat de Friezen ook vaak gebruiken zijn de Friese woorden:

“Fryslân Boppe!” Het betekent: “Op Friesland”. Friezen gebruiken dit statement om hun trots op Friesland uit te drukken. De originele verklaring luidt: “Fryslân Boppe, Hollân yn’e groppe” Dit betekent dat de provincie Friesland bovenaan ligt en de rest van Holland onderaan de sloot. Vroeger hoorde het grootste deel van Nederland bij Friesland. Je kunt het woord “Fryslân Boppe” ook vergelijken met de Nederlandse uitspraak:

Waar je misschien aan moet wennen

Hieronder staan enkele voorbeelden van Friese gezegden en gebruiken waar je misschien even aan moet wennen. 

Groeten van een Fries 

Woont u in een dorp in Friesland? Of gewoon op straat lopen? Dan kun je verwachten dat vreemden je onverwacht begroeten. In de rest van Nederland zijn we het niet meer gewend als een gast dit doet. Nederlanders vragen vaak de weg als ze met elkaar praten. Maar in Friesland begroeten mensen, vooral in het dorp, een vreemdeling alsof ze hem kennen. Wees dus niet verbaasd als iemand ineens vrolijk “hoi!” zegt. belt je als je niet weet wie het is. Hé, hé! Wat ook echt bij de Friezen hoort, is de manier van begroeten. Als je weggaat, zeg je vaak dingen als “Hallo!” in het Nederlands. of “Hallo”. De Friezen daarentegen gebruiken het woord “Hoi” zowel bij binnenkomst als bij vertrek als begroeting. Als je er niet aan gewend bent, klinkt het in het begin waarschijnlijk een beetje gek. Want ja, wie zegt hoi als ze weggaan? Kom je nog?

Waar kom je weg

Als de Friezen willen weten waar je vandaan komt, vragen ze niet waar je vandaan komt. Nee, de meeste Friezen zeggen: “Wer komst do wei?” In het Nederlands betekent het letterlijk “waar kom je vandaan?

Papa, mama, opa en oma in het Fries

“Friese woorden over familie hebben ook een eigen benaming. Je noemt je vader geen Friese vader, je noemt hem “heit”. Als je moeder Fries is, zeg je niet moeder, maar ‘mem’. Friese woorden worden ook gebruikt voor opa en oma. Als je over je Friese opa praat, zeg je “Pake”. Heb je het over je Friese oma? Dan zeg je: “Beppe”. Al deze familietermen zijn voor de Friese cultuur direct duidelijk. Elke Fries begrijpt meteen wat je bedoelt als je erover praat. Wist u ook dat het Fries een woord heeft voor moedertaal? Dit is “Memmetaal”. Heb je het over het land? Dan hebben we het over “Heitelân”.

Wat is de Friese benaming voor Leeuwarden

Dagen van de week 

Ook de Friese taal heeft een eigen spelling en uitspraak voor doordeweekse dagen.

Maandag = Moandei, Moanje of Mendei 
Dinsdag = Tiisdei Dit doet je waarschijnlijk denken aan Tsiis wat het Friese woord voor kaas is.
Woensdag = Woansdei of Wansdy
Donderdag = Tongersdei
Vrijdag = Freed
Zaterdag = Sneon of Saterje
Zondag = Snein

Zaterdag in het Fries

Andere bekenden Friese woorden

1. Fûgel – Vogel
2. Boer – Boer
3. Skûtsje – Schouw
4. Fjild – Veld
5. Skiep – Schaap
6. Boerderij – Boerderij
7. Wâld – Bos
8. Sliep – Slaap
9. Wjirm – Worm
10. Fisk – Vis